Lazaret Kastel Nuovo[1] u Dalmaciji nalazi se na obali, udaljen je na oko dve milje od grada. Iza njega se uzdiže živopisno brdo koje pripada manastiru. [Pridošli] poslije par dana smiju da šetaju tamo, zabavljajući se lovom i sličnim.
1789, Džon Hauard, „Spisak glavnih lazareta Evrope”
Želimo da Vas povedemo kroz vijekove i ispričamo priču o hotelu i marini Lazure …
XVII–XVIII vijek
1687. — Mletačka republika je ponovo od Osmanskog carstva vratila Herceg Novi i pretvorila ga u luku. U Herceg Novom je bilo potrebno formirati pogranične i carinske kontrole za karavansku i pomorsku trgovinu. Mlečani su znali da trgovci i dobra iz ci-jelog svijeta donose ne samo blagostanje, već i opasne bolesti. Stoga je bila potrebna karantinska stanica za one koji dolaze – lazaret[2] .
1700. – Mlečani su podigli prvi lazaret u Herceg Novom kod Starog grada. Ali, lokacija nije bila optimalna: nedostajala je pogodna luka i postojao je veliki rizik od klizišta.
[2]Termin „Lazaret“ potiče od italijanske reči lazzaretto. Ono sadrži u sebi kombinaciju imena veneci-janskog ostrva Santa Marija di Nazaret, gde je 1423. godine osnovana prva karantinska ustanova, i ime Svetog Lazara, zaštitnika gubavaca i oboljelih od kuge.
1729–1732 — u naselju Meljine, predgrađu Herceg Novog, izgrađen je novi lazaret. Od ovog datuma počinjeme istorija Lazure Hotel & Marina.
Lazaret je Herceg Novom otvorio nove mogućnosti: grad je dobio status slobodne luke i postao centar za upravljanje zdravstvom u cijeloj Boki.
Prilikom izgradnje korišćena su najbolja inženjerska i medicinska rješenja, dostupna venecijanskoj arhitekturi:
- brodove je dočekivala udobna široka luka sa dva pristaništa i lukobranom
- Lazaret je bio dobro utvrđen: kompleks je izolovan od grada i opasan zidom sa glavnim (i jedinim do rekonstrukcije 1767. godine) ulazom sa mora
- centar kompleksa i logistički centar je bilo otvoreno dvorište, oko kojeg su se nalazile administrativne, komunalne i stacionarne zgrade i druga dvorišta
- kapela Svetog Roka gledala je na glavno dvorište
- u centru dvorišta nalazio se izvor čiste pitke vode, koji se snabdijevao vodom iz Sav-inskog manastira.
Lazaret je bilo morska kapija grada i čitavog zaliva: svi ljudi i robe su ovdje morali da dobiju dozvolu za dalje kretanje kopnom ili morem.
XIX–XX vijek
1814. — kada je Herceg Novi došao pod kontrolu Austrougarske, Lazaret je nastavio sa radom i postao dio infrastrukture vojnog pomorskog ministarstva.
1830–1837 – Lazaret je zatvoren. Ubrzo zatim, postao je dio novoformirane Luke i Sanitarne kancelarije u Meljinama.
1880-ih – Kompleks je obnovljen, a dograđene su nove konstrukcije u blizini veneci-janske zgrade, na mjestu gdje se nalaze Lazure Residences.
1901. – Izgrađena je pruga Galeba — Zelenika. Na području Herceg Novog i Meljina, pruga je išla uz obalu i obilazila Lazaretov kompleks.
1934. — kompleks više nije korišćen kao lazaret. Još nekoliko decenija su ga koristile vojne vlasti.
1979. – jaka mletačka gradnja, uspješno je preživela zemljotres kolosalne razorne snage.
1980-ih godina — u jeku popularnosti turizma u Crnoj Gori, pojavile su se ideje da se kompleks koristi u rekreativne svrhe. U nekim objektima je nekoliko sezona bio smešten dječiji ljetnji kamp.
XXI vijek
2006. — Crna Gora je dobila nezavisnost, turizam je postao prioritetna grana njene ekonomije. Lazaret je, bez obzira na njegov izvanredan položaj na obali mora i kulturno-istorijsku vrijednost, ostao zaboravljen.
2014. — kompleks Lazareta, koji je dugo vremena bio u zapuštenom stanju, privukao je pažnju investitora. Lazaret je bio unesen u spisak objekata kulturnog nasljeđa Crne Gore. Upravo je njegov istorijski i arhitektonski zanačaj postao osnova za razradu kon-cepcije hotelskog kompleksa i marine.
2015 – 2018 — Venecijanska građevina iz 18. vijeka otvorila je novo poglavlje u svojoj istoriji: promišljeno je restaurirana i rekonstruirana kako bi se ponovo pojavila kao jedinstvena tačka na jadranskoj obali, gdje se prošlost prepliće sa savremenošću.
Kao što je bilo i vijekovima unazad, Lazure dočekuje savremene istraživače, nudeći im ne samo prolaz da uđu u živopisni grad Herceg Novi, već i spokojan bijeg u istorijske priče.
Zajedničkim naporima istraživača, restauratora, arhitekata, dizajnera i menadžera stvoreno je moderno luksuzno odmaralište koje čuva svoju bogatu prošlost i duh mjesta.
Projekat arhitektonskog biroa OMORIKA je objedinio potencijale gradnje XVIII vijeka i najbolje tehnologije u oblasti turizma XXI vijeka:
- marina hotela ima 156 vezova za jahte i puni kompleks usluga za njihov servis
- zgrada iz XVIII vijeka je postala srce hotela, sada su tu smješteni apartmani, bar i restorani, sala za konferencije.
- centralno dvorište istorijskog objekta je nadkriveno staklenim plafonom, sada je to glavni foaje hotela
- kapela Svetog Roka je rekonstruisana i na osnovu nađenih fragmenata freski mletačkih vremena, slikar Nino Radoš je 2015. godine naslikao lik Svetog Roka
- česma u centru komleksa, kao i prije, nastavlja da raduje goste svojom čistom vodom
- nedaleko od istorijske zgrade bila je rekonstruisana «Turska kuća» iz XVII vijeka, izgrađena je nova stambena zgrada, spa-centar, bazen i jaht klub
- na teritoriji Lazure goste dočekuje raznolika botanička bašta (svojstvena za cio zaliv), koja je u ovom slučaju pažljivo isplanirana): vjekovima stari borovi, palme, mimoze, agrumi, juke, agave, razne trave
- enterijer hotela, sa lakoničnim dizajnom, dopunjen savremenim slikama i skulp-turama[4] , uokviren je pejzažima, koji zaustavljaju dah.
[4]Među njima posebnu pažnju privlače radovi slikara Ljubomira Popadića, Đorđa Bata Boljevića, Vasa Nikčevića, Sretena Nikčevića, Ivice Aranđusa.
2018. – Otvoren je Lazure Hotel & Marina sa 5 zvjezdica, dočekujući goste koji ci-jene spoj slavne istorije, savremenog komfora i prekrasnih pogleda na okolinu.
Njegovo ime podsjeća na prijašnju namjenu lokacije, kao i na istoriju cijelog regiona. Istovremeno, evocira spokoj azurnog neba i mirnog mora, obećavajući luksuzno utočište gdje se prošlost i sadašnjost skladno spajaju. Da bi se to učvrstilo, azur je glavni akcenat u arhitekturi i interijerima.
Dobrodošli u Lazure — spomenik sa tri stotine godina starom istorijom, jedno od najatraktivnijih mesta na obali Jadranskog mora!